بررسی وضعیت عمومی بازماندگان زلزله بم پس از شش ماه

بررسی وضعیت عمومی بازماندگان زلزله بم پس از شش ماه

دکتر سیدجلال صدرالسادات* دکتر حسن شمس اسفند‌آباد** دکتر سوزان امامی ‌پور***

چکیده:

مقدمه: این پژوهش به بررسی وضعیت عمومی بازماندگان زلزله اخیر بم پس از شش ماه اختصاص دارد.

روش: جامعه پژوهش را بازماندگان زلزله بم که پس از گذشت شش ماه در بم ساکن بودند تشکیل می داد. نمونه مورد مطالعه شامل 8832 خانوار بود. 5640 نفر از افراد این خانه وارها در زلزله جان باخته بودند و بازماندگان 29218 نفر را شامل می شد  ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. روش پژوهش توصیفی- مقطعی بود و در تجزیه و تحلیل داده‎ها از روشهای متداول در آمار توصیفی مانند میانگین و درصد فراوانی استفاده گردید.

یافته­ها: نتایج نشان داد که بر اثر وقوع زلزله 5640 نفر از بستگان بازماندگان زلزله جان باخته بودند. درصد جان باختگان زن بیش از درصد جانباختگان مرد بود. میزان سواد افراد پایین بود و بالغ بر 85 درصد آنها زیر دیپلم بودند. از تعداد افراد شاغل به تحصیل به میزان بسیار زیادی (70 درصد) کاسته شده بود. درصد بیکاری از 93/8 درصد قبل از زلزله به 70/20 درصد افزایش یافته بود. بررسی وضعیت اختلالات روانی نشان داد که قبل از وقوع زلزله 9/1 درصد افراد (556 نفر) دارای اختلالات روانی بودند و از خدمات روانپزشکی استفاده می کردند اما در زمان انجام پژوهش که انتظار می‎رفت بر این تعداد افزوده شده باشد از کل جمعیت مورد مطالعه تنها 213 نفر یعنی تنها حدود 50 درصد افراد دارای اختلالات روانی از خدمات روانپزشکی بهرمند گشته­اند.تنها 7/28 درصد بازماندگان به آب آشامیدنی، 17 درصد به غذای کافی، 1/18 درصد به سرویس بهداشتی، 7/13 درصد به حمام بهداشتی،5/21 درصد به چادر بهداشتی، 1/20 درصد به پزشک و 2/12 درصد به روانپزشک دسترسی داشتند و بقیه افراد دسترسی نداشته و یا امکاناتی که در اختیارشان قرار گرفته بود از وضعیت مطلوبی برخوردار نبود.

نتیجه­گیری: با توجه به وضعیت عمومی زلزله زدگان این افراد پس از شش ماه به نیازمندیهای اولیه زندگی دسترسی نداشتند. با توجه به ناکار‎آمدی خدمات رسانی به بازماندگان زلزله نتایج تحقیق بیش از هر چیز ضرورت برنامه­ریزی دقیق جهت خدمات رسانی به موقع به آسیب دیدگان ناشی از حوادث طبیعی را به مسئولین خاطر نشان می­کند.

کلید واژه ها: بم/ زلزله/وضعیت عمومی/ بازماندگان.

*استادیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی 

**استادیار دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)                                                

***استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی